Thông qua chương trình lưu trú “Villa Saigon”, Viện Pháp tại Việt Nam mong muốn tạo ra cầu nối giữa sáng tạo đương đại của Pháp và bối cảnh văn hóa Việt Nam. Mỗi năm, chương trình tiếp đón các nghệ sĩ Pháp đến sáng tác và phát triển dự án sáng tạo cùng với đối tác văn hóa tại địa phương.
Thời gian lưu trú kéo dài trung bình hai tháng và sau đó các tác phẩm sẽ được giới thiệu đến công chúng (thông qua các buổi triển lãm hoặc biểu diễn). Viện Pháp tại Việt Nam sẽ hỗ trợ hậu cần và tài chính (hỗ trợ sản xuất, chi phí sinh hoạt) cho nghệ sĩ.
Thông báo mời ứng tuyển tham gia chương trình dành cho mọi nghệ sĩ, không giới hạn loại hình nghệ thuật, sẽ được công bố hàng năm để lựa chọn cho chương trình lưu trú vào năm sau. Ban giám khảo gồm các nhân vật và chuyên gia người Pháp và người Việt, do cơ quan văn hóa của Đại sứ quán Pháp tại Việt Nam làm chủ trì.
Hàng năm, chương trình chủ yếu diễn ra tại Thành phố Hồ Chí Minh. Năm 2024, chương trình Villa Sài Gòn mở rộng giới hạn không chỉ tại TP.HCM mà đồng thời mang đến cho các nghệ sĩ cơ hội trải nghiệm tại địa điểm mới như Đà Lạt và Hội An. Năm 2025, lần đầu tiên, chương trình sẽ mở rộng hơn với các dự án luân chuyển vùng tại Hà Nội và Tp.HCM.
Năm 2025, Viện Pháp tại Việt Nam trân trọng giới thiệu 8 dự án nghệ thuật của 10 nghệ sĩ đoạt giải tham gia chương trình của năm. Trong đó, 7 dự án sẽ được phát triển tại TP.HCM và 1 dự án tại Hà Nội. Những dự án này bao gồm nhiều lĩnh vực khác nhau: 2 dự án về nghệ thuật thị giác, 4 dự án văn học (tiểu thuyết, truyện tranh, tiểu thuyết đồ họa), 1 dự án về nhiếp ảnh và 1 về âm nhạc.
Thời gian lưu trú sáng tác dự kiến: 10/01 – 12/03/2025 Thể loại: Nghệ thuật thị giác Tên và tóm tắt dự án: Héritages Nacrés (tạm dịch “Di sản nghề khảm xà cừ”) Dự án “Héritages Nacrés” do Amalgame Studio (Emmie Mai Linh Massias và Marine Col) thực hiện, hướng tới khám phá truyền thống làm đồ nội thất từ xà cừ của Việt Nam, với sự kết hợp giữa tay nghề truyền thống và sản xuất công nghiệp địa phương. Bằng cách kết hợp xà cừ với các vật liệu thủ công và công nghiệp, bộ đôi nghệ sĩ không chỉ tái hiện lại một nghề thủ công từng chịu ảnh hưởng của thời Pháp thuộc, mà còn khẳng định và tôn vinh bản sắc văn hóa Việt Nam. Với việc ứng dụng các kỹ thuật đương đại, phương pháp tiếp cận của họ làm nổi bật sự phong phú và sức sống bền bỉ của nghề này. Dự án không chỉ vượt qua khỏi khuôn khổ những hình ảnh lạ mắt thông qua góc nhìn của phương Tây, mà còn làm sống lại văn hóa và làm mới di sản của Việt Nam bằng những phương thức hiện đại. 2. Violaine LOCHU et Marie-Suzanne DE LOYE Thời gian lưu trú sáng tác dự kiến: 11/02 – 10/03/2025 Thể loại: Âm nhạc Tên và tóm tắt dự án: RAU RĂM RAU RĂM là một dự án nghiên cứu hợp tác giữa Pháp và Việt Nam, được thực hiện bởi nghệ sĩ biểu diễn thanh nhạc (vocal) Violaine Lochu và nghệ sĩ chơi đàn gambist (một loại nhạc cụ có nguồn gốc từ châu Âu, tương tự như đàn cello) Marie-Suzanne de Loye (có mẹ là người Việt Nam). Dự án này nhằm khám phá khái niệm về chữa lành cá nhân và cộng đồng, thông qua việc nghiên cứu các mối liên hệ giữa y học cổ truyền (đông y), các thực hành tôn giáo, truyền thống truyền miệng và âm nhạc. 3. Tina MERANDON Thời gian lưu trú sáng tác dự kiến: 15/02 – 15/04/2025 Thể loại: Nhiếp ảnh Tên và tóm tắt dự án: La relation de l’homme à l’animal au Vietnam (tạm dịch “Mối quan hệ giữa con người và động vật tại Việt Nam”) Dự án này khám phá mối quan hệ phong phú và phức tạp giữa con người và động vật, đồng thời tìm hiểu tầm quan trọng về khả năng chung sống hòa bình giữa hai bên. Trong suốt 8 tuần, tại khu vực sông Mekong và thành phố Hà Nội, từ thành thị đến nông thôn, nhiều khía cạnh của mối quan hệ này sẽ được làm sáng tỏ thông qua lăng kính lãng mạn. Mối quan hệ phụ thuộc lẫn nhau giữa con người và động vật trong công việc, cũng như những khoảnh khắc gắn bó với thú cưng, sẽ hiện lên rõ nét. Nghệ sĩ cũng sẽ tìm cách nắm bắt các ý nghĩa tôn giáo, các biểu tượng đặc trưng của Việt Nam và các nghi lễ liên quan đến động vật. 4. Anna Moï Thời gian lưu trú sáng tác dự kiến: 29/04 – 27/06/2025 Thể loại: Văn học Tên và tóm tắt dự án: Trois soeurs et un enterrement (tạm dịch “Ba chị em và một đám tang” Trois soeurs et un enterrement (tạm dịch “Ba chị em và một đám tang”) là một vở bi hài kịch xoay quanh các vấn đề về danh tính trong cuộc sống lẫn cái chết, những vấn đề về tình chị em, sự dịch chuyển và những khoảng cách về giới tính lẫn văn hóa. 5. Karine BONNEVAL Thời gian lưu trú sáng tác dự kiến: 29/04 – 27/06/2025 Thể loại: Nghệ thuật thị giác Tên và tóm tắt dự án: Có hoa tay (Avoir la pulpe des doigts au dessin fleuri) Tác phẩm sắp đặt với những chiếc chuông gió làm bằng gốm, tạo nên bức chân dung có thể phát ra âm thanh về các loài cây nơi đô thị. Từ việc thu thập hoa tại Thành phố Hồ Chí Minh và nhận hoa quyên góp từ người dân địa phương, nghệ sĩ dùng kỹ thuật sắc ký để tạo ra một bảng màu giấy, được nhuộm từ các hợp chất hữu cơ và hóa học có trong cánh hoa và phấn hoa. Những tấm giấy này sẽ trở thành những cánh lá của chiếc chuông gió bằng gốm, được nặn từ đất sét có nguồn gốc địa phương. Mỗi chiếc chuông gió sẽ mô phỏng hình dáng của cánh hoa, tạo thành một bản đồ ba chiều của thành phố. Khi rung lên trong gió, âm thanh, hình dáng và màu sắc của chúng sẽ cất lên như một lời tri ân đến với thiên nhiên và con người. 7. Inès ROUSSET Thời gian lưu trú sáng tác dự kiến: 10/06 – 09/08/2025 Thể loại: Văn học (truyện tranh) Tên và tóm tắt dự án: Underground folks Underground Folks, dự án truyện tranh theo dõi lịch sử dòng nhạc underground ở Việt Nam, đặc biệt là nhạc Folk (nhạc dân gian). Nghệ sĩ muốn gặp gỡ những người làm việc tại Bình Minh Jazz Club, câu lạc bộ nhạc jazz lâu đời nhất tại thành phố Hà Nội. Nghệ sĩ đã từng đến đây để dự khán buổi hòa nhạc trong thời gian thực tập ở Hà Nội. Là một nghệ sĩ chơi bass, âm nhạc là một loại hình nghệ thuật rất hữu ích cho công việc vẽ minh họa và tác giả. Sau khi xem bộ phim tài liệu Hanoi Awakening: The Rise of Underground Music in Vietnam (Bộ phim tài liệu của Toy Dobson tái hiện thế giới ngầm của những câu lạc bộ đêm tại Hà Nội), nghệ sĩ ấp ủ mong muốn thực hiện dự án truyện tranh của riêng mình. 8. Hanae BOSSERT Thời gian lưu trú sáng tác dự kiến: 10/09 – 09/11/2025 Thể loại: Văn học (tiểu thuyết đồ họa) Tên và tóm tắt dự án: Ma Tonkinoise (tạm dịch “Tiếng Bắc Kỳ của tôi”) Ý tưởng của dự án là viết một cuốn tiểu thuyết đồ họa hư cấu, lấy cảm hứng từ câu chuyện gia đình và hành trình của người bà của nghệ sĩ. Bà tên là Tan, sinh ra tại Hải Phòng vào những năm 1930. Một ngày, bà gặp một người lính Pháp ở Hà Nội, hai người kết hôn và bà theo chồng sang Pháp vào năm 1955. Từ câu chuyện này, mạch truyện sẽ đan xen giữa Việt Nam của thế kỷ trước – nơi bà Tan trải qua thời thơ ấu và tuổi trẻ – và nước Pháp thời nay, nơi người cháu gái của bà bắt đầu cuộc hành trình tìm hiểu quá khứ của bà. Về mặt hình ảnh, hai thế giới này sẽ đan xen với nhau qua sự biến chuyển về màu sắc, hình dáng và các nhân vật. Cuốn truyện tranh này là cơ hội để khám phá sâu sắc các khía cạnh của bản sắc, sự tha hương và sự truyền thụ, kết nối giữa câu chuyện cá nhân và những biến chuyển lịch sử rộng lớn. 8. Paul REY Thời gian lưu trú sáng tác dự kiến: 10/09 – 09/11/2025 Thể loại: Văn học (truyện tranh) Tên và tóm tắt dự án: Futurs Submergés (tạm dịch Tương lai chìm đắm) Futurs Submergés, tạm dịch Tương lai chìm đắm, là một dự án truyện tranh khoa học viễn tưởng khám phá những thách thức và tác động của biến đổi khí hậu tại Việt Nam, đặc biệt là ở đồng bằng sông Cửu Long. Với đường bờ biển kéo dài hàng nghìn km, Việt Nam luôn phải hứng chịu nhiều cơn bão, lũ lụt và tình trạng xói mòn bờ biển. Điều đó khiến quốc gia này trở thành một trong những nơi dễ bị tổn thương nhất trên thế giới trước biến đổi khí hậu. Do đó, đối với nghệ sĩ, Việt Nam dường như là một lãnh thổ đặc biệt thú vị để nghiên cứu về các khái niệm khoa học viễn tưởng. Môi trường sống, đô thị hóa, lối sống, công nghệ của Việt Nam trong tương lai sẽ như thế nào khi phải đối mặt với những thách thức về khí hậu? Nghệ sĩ đặt những câu hỏi này cho các nhà khoa học để thu thập tối đa cũng như đa dạng về thông tin và dữ liệu. Bằng cách này, nghệ sĩ hy vọng sẽ tạo ra một tác phẩm khoa học viễn tưởng đáng tin cậy, trình bày những tương lai khác biệt, xa rời thể loại hậu tận thế mà chúng ta đã quá quen thuộc. |