Nhân dịp kỷ niệm 213 năm Quốc Khánh Mexico, Bảo tàng Mỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh và Đại sứ quán Mexico sẽ khánh thành bản sao tượng đầu người khổng lồ Olmec tại bảo tàng vào ngày 15/09 tới.
Bản sao bức tượng sẽ được trưng bày cố định tại Bảo tàng Mỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh từ ngày 15/09/2023. Tác phẩm là bản sao chính xác của bức tượng đầu người Olmec gốc, có tên gọi “Nhà Vua”, bởi vẻ ngoài uy nghiêm của tượng. Tác phẩm gốc có niên đại hơn 3.000 năm và là một phần trong nhóm 17 tác phẩm tượng hình đầu khổng lồ – cao hơn 2 mét và nặng hơn 2 tấn – đây là biểu tượng đáng chú ý nhất của văn hóa Olmec, là nền văn minh lâu đời nhất ở Mexico và lục địa châu Mỹ.
Tượng đầu người khổng lồ Olmec có tên gọi “Nhà Vua” – bản gốc và bản sao tại Việt Nam – đại diện cho những người cai trị thời đó và mang những nét đặc trưng của dân tộc vùng Trung Mỹ như mũi rộng, môi dày và mắt xếch; cũng như nét thẩm mỹ phù hợp với các tiêu chuẩn sắc đẹp thời bấy giờ. Bản gốc của tác phẩm này được đặt tại Bảo tàng Nhân chủng học Xalapa, Mexico.
Đại sứ quán Mexico tại Việt Nam đã đề nghị Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia Mexico, cơ quan cao nhất về bảo vệ di sản Mexico, đưa ra nhận định kỹ thuật về bản sao hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh. Viện uy tín thế giới này đã nhận định rằng: “Bản sao (tại Bảo tàng Mỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh) được chế tác bởi các chuyên gia… những người đã tiến hành nghiên cứu rất kỹ lưỡng về hình dáng và độ hoàn thiện của bản gốc bức tượng đầu người Olmec. Có thể coi đây là một tác phẩm được làm rất tỉ mỉ”.
Bảo tàng Mỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh đã thiết kế một khu trưng bày đặc biệt cho tác phẩm này. Những hình ảnh về rừng nhiệt đới Mexico tại khu vực phát hiện ra các bản gốc tượng đầu người cũng được trưng bày tại đây. Những hình ảnh này được cung cấp bởi Bộ Du lịch Mexico.
“Bảo tàng Mỹ thuật có cơ duyên lưu giữ một bản sao bức tượng đầu người Olmec, một di vật không chỉ là biểu tượng của sự sáng tạo nghệ thuật, mà còn góp phần phản ánh sự phong phú và đa dạng về quan niệm tôn giáo, xã hội, văn hóa của một nền văn minh cổ xưa. Như một phần không thể thiếu của di sản thế giới, tượng đầu người Olmec đã giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những giai đoạn đầu tiên của sự phát triển nền văn minh tại khu vực này. Bảo tàng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh trân trọng và bảo vệ bản sao di sản nghệ thuật tượng đầu người Olmec, để có thể tiếp tục lan tỏa thông điệp về sự sáng tạo, tình yêu cho nghệ thuật đến thế hệ sau; đồng thời đề cao tinh thần khám phá và học hỏi từ những nền văn minh khác nhau, điều này chắc chắn sẽ giúp chúng ta thấu hiểu sâu hơn về bản chất con người và thế giới xung quanh chúng ta”, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh nói.
Đại sứ Mexico tại Việt Nam Alejandro Negrín cho biết việc khánh thành và giới thiệu lại tác phẩm này là một sự hợp tác giữa các cơ quan của hai nước và tác phẩm này sẽ cho người dân Việt Nam thấy một giai đoạn rất quan trọng trong lịch sử ngàn năm của Mexico.
Ngài Đại sứ chỉ ra rằng các bản sao tương tự của bức tượng đầu người Olmec này – được làm bằng sợi thủy tinh, nhựa và bột màu – được chế tác tại Mexico vào những năm 1970 và bản sao của bức tượng đầu người Olmec tại thành phố Hồ Chí Minh có thể đã được chuyển đến thành phố này ngay từ những năm đầu sau khi quan hệ ngoại giao giữa Mexico và Việt Nam được thiết lập (1975). Có thể cho rằng bản sao bức tượng đã được chuyển đến Việt Nam vào giai đoạn 1975 – 1979.
Nhà ngoại giao này cho biết thêm, ở Việt Nam chỉ có hai tác phẩm của Mexico. Một là tác phẩm điêu khắc “Totem City Stories” của nhà điêu khắc vĩ đại Paloma Torres, được trao tặng cho thành phố Đà Nẵng vào năm 2017. Tác phẩm thứ hai là bản sao của bức tượng đầu người Olmec với tên gọi “Nhà Vua” nói trên. Lễ khánh thành của bản sao bức tượng sẽ là minh chứng sống động cho tình hữu nghị, đoàn kết giữa Mexico và Việt Nam.